Baş Ağrınız Ciddi Bir Hastalığın Habercisi Olabilir!
Herkes hayatında bir kez de olsa baş ağrısı sorunuyla karşılaşmıştır. Çoğu zaman ciddiye alınmayıp hemen ağrı kesici kullanılmasına neden olan baş ağrıları aslında sanıldığı kadar basit olmayabiliyor. Acıbadem Kocaeli Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Hakan Şilek baş ağrısı tipleri, belirtileri ve tedavileri hakkında bilgi veriyor.
1. GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Primer baş ağrısı grubuna giren gerilim tipi baş ağrısı aynı zamanda en yaygın olarak görülen baş ağrısı tipi. Bu ağrı grubunda beyinde herhangi bir hasar bulunmuyor, baş ağrısı başka bir nedene bağlı olmuyor ve nörolojik muayenede veriler tamamen normal görünüyor. Gerilim tipi baş ağrısı çeken hastaların birçoğu bu tip baş ağrısında doktora başvurmak yerine evde kendi kendilerine kullandıkları ilaçlarla ağrılarını geçiriyor. Bu ağrı, beyin hücrelerinin yani nöronların arasındaki iletişim bozukluğundan kaynaklanıyor. Bu iletişim bozukluğundan dolayı boyun ve kafa üzerindeki bütün kaslar kasılıyor. Hafif ve orta şiddette seyreden gerilim tipi baş ağrısı, başta ağırlık ve sıkma olarak kendini gösteriyor. Ağrıyı tetikleyen nedenler arasında stres, uykusuzluk ve çalışma ortamı yer alıyor.
TEDAVİ: Gerilim tipi baş ağrılarının tedavisinde bazı hastalarda basit ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ya da rahatlatıcı, endişe giderici antidepresanlar kullanılabiliyor. Tedavi bazılarında iki hafta, bazılarında ise 1 yıl sürebiliyor. Bu hastalığın tedavisinde psikolojik terapiler ve gevşeme teknikleri de kullanılıyor. Gevşeme teknikleri özellikle ilaç kullanamayan hastalarda olumlu sonuçlar sağlıyor.
2. MİGREN TİPİ BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Migren tipi baş ağrıları değişken özellikler gösterse de kriterleri çok net oluyor. Bu hastalarda nörolojik muayene ve beyin görüntüleme normal bulunuyor. Migren tipi baş ağrısında tanıyı koymak için hastadan alınan bilgi önem taşıyor. Hastalar çoğunlukla yarım, tek taraflı baş ağrısından şikayet ediyorlar. Ağrının yeri değişiyor, orta ve çok şiddetli, zonklamalı bir ağrı olabiliyor. Beraberinde bulantı, görme bozukluğu, puslu görüntü ya da siyah noktalar gibi aura denilen belirtiler de görülebiliyor. Koku, ses, ışığa hassasiyet gibi rahatsızlıklarla çok şiddetli baş dönmeleri yaşanabiliyor. Teşhis için bu belirtilerden ikisinin olması ve ağrının en az 2 saat sürmesi yeterli oluyor.
TEDAVİ: Migrenin iki tedavi seçeneği bulunuyor. Birincisi atak tedavisi. Atak tedavisinde çeşitli ilaçlar kullanılıyor. Bazı hastalarda şiddetli migren atağı haftada iki defa ya da 3 günde bir olabiliyor. Hasta ağrıyı uzun süreli yaşıyorsa ikinci yani koruyucu
tedavi uygulanıyor. Depresyon ve sara ilaçlarıyla, çok sık gelen migren atakları kontrol altına alınabiliyor. Migren tamamen ortadan kalkmıyor, fakat tedavide ağrıların şiddetinin azaltılması ve ayda bire indirilmesi amaçlanıyor.
3. PAROKSİSMAL HEMİKRANİA
BELİRTİLER: Migrene benzeyen vasküler tipi baş ağrısı, beynin en uçtaki kılcal damarlarının rahatsızlığında ortaya çıkıyor. Migren, ayda bir kere 2 ya da 3 saatlik çok şiddetli bir atak şeklinde geliyor ve çoğu zaman tek atakla bitiyor. Oysa paroksismal hemikrania 2 saatten daha kısa sürüyor fakat başladığında gün içinde onlarca defa tekrar edebiliyor. Atak olarak iki hafta ya da 2 ay aralıksız sürebiliyor.
TEDAVİ: Hastadan detaylar çok iyi alınmazsa migren sanılarak bu yönde tedavi uygulanabiliyor. Ancak migren tedavisi uygulandığında sonuç alınamayabiliyor. Paroksismal hemikrania tedavisi indometazin, standart başlangıç tedavisidir.
4. KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Primer gruba giren bu tip baş ağrılarına erkeklerde daha fazla rastlanıyor. Genellikle belli sezonlarda ortaya çıkıyor ve hasta önceki yıllarda da aynı aylarda bu ağrıyı yaşamış oluyor. Çok şiddetli yarım baş ağrısı, gözde kızarıklık, alında terleme, göz kapağının düşmesi, baş ağrısının olduğu tarafta burun akıntısı belirtiler arasında yer alıyor. Gün içerisinde 4-5 atak halinde geliyor ve korkunç, dayanılmaz, şiddetli ağrılar şeklinde seyrediyor. Kişiden kişiye değişmekle beraber en az iki hafta sürüyor. Bu süre içinde hasta, ağrı nedeniyle yorgun düşüyor.
TEDAVİ: Küme tipi baş ağrısında önleyici tedaviler uygulanıyor. Çok sık rastlanan bir baş ağrısı tipi değil ama migrenle karışabiliyor ve bu durumda klasik migren tedavisinden sonuç alınamayabiliyor.
5. TRİGEMİNAL NEVRALJİ
BELİRTİLER: Trigeminal nevralji hastanın hayatını zorlaştıran bir ağrı tipi. Hastalarda şimşek çakmasına benzeyen korkunç bir ağrı oluşuyor. Batıcı, 1-2 saniye süren bu ağrı, vurup kaçma şeklinde yaşanıyor. Genelde gözün çevresinde, alt dudakta, üst çenede hemen dişlerin üzerindeki yerlerde görülüyor. Gün içerisinde yüzlerce defa tekrar ediyor.
TEDAVİ: Hastalığın tedavisi oldukça zor ve çoğunlukla uzun süreli bir tedaviyi gerektiriyor. İlaçla başarı oranı yüzde 60-70 oranında oluyor. Bazı hastalarda cerrahi yöntemleri de uygulamak gerekebiliyor. Bu hastalara beyin görüntülemesi, beyin MRG ve Bilgisayarlı Tomografi incelemesi öneriliyor. Çünkü trigeminal nevralji, MS hastalığı veya beyin tümörü belirtisi de olabiliyor ya da anevrizma sonucu ortaya çıkabiliyor.
6. İNTRAKRANYAL HİPOTANSİYON
BELİRTİLER: Beyin damarları kendiliğinden bir sıvı üretiyor ve beyin, kafatasında bu sıvının içinde yer alıyor. Herhangi bir nedenle bu sıvı azaldığında baş ağrısı ortaya çıkıyor. Beyindeki sıvı belden sıvı alma işlemi sonrasında azalabiliyor. Boyun ya da beldeki fıtığın büyük olup beyin zarını ya da omurilik zarını yırtması sonucunda da ağrı görülebiliyor. Beyin omurilik sıvısı diğer damar boşluklarına sızıyor ve bu da çok şiddetli baş ağrılarına neden oluyor.
TEDAVİ: İntrakranyal hipotansiyonda hasta yattığı zaman baş ağrısı azalıyor, ayağa kalktığında belirgin hale geliyor. Uyandığında ise korkunç bir baş ağrısı başlıyor. Bu hastalarda beyin MRG çoğu zaman belirti vermeyebiliyor. Ağrının tedavisi için yatak istirahatı ve bol sıvı tüketilmesi öneriliyor. Eğer baş ağrısı iki haftadan fazla devam ederse sıvının sızdığı yeri bulmak gerekiyor. Bu yer bulunduğunda hastanın kendi kanı alınıp o bölgeye enjekte ediliyor. Kandaki pıhtı oraya yapışıyor ve sızmayı durduruyor. Bu baş ağrısı tipinde bazı ilaçlar da kullanılıyor.
7. YANLIŞ İLAÇ KULLANIMINA BAĞLI BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: İki aydan fazla süreyle her gün ya da gün aşırı herhangi bir ağrı kesici alındığında bu tip baş ağrısı görülüyor. Özellikle migrenli hastalarda ağrı kesici kullanımı üç ay devam ederse, ağrılar başlıyor. Hasta bu ağrının da migren baş ağrısı olduğunu ve bu nedenle geçmediğini düşünüyor.
TEDAVİ: Tedavi için ağrı kesicinin kullanımının kesilmesi işe yarıyor. Çünkü bu, aynı zamanda bağımlılık tedavisi anlamına da geliyor. İlaç alımı yasaklanan hasta belli bir süre korkunç baş ağrıları ile karşılaşabilir. Fakat sabırlı olduğunda baş ağrısı birden ortadan kalkıyor. Genelde bu iki hafta süre zaman alıyor. Bu süreçte uzun süre uyuması ve bol sıvı tüketmesi gerekiyor.
8. SİNÜZİT BAŞ AĞRISI
BELİRTİLER: Sinüzit ağrılarının büyük bir kısmı migren ya da gerilim tipi baş ağrısı oluyor. Genelde burun ve geniz akıntısıyla birlikte seyrediyor. Özellikle grip döneminde bu ağrılar daha sık görülüyor. Sinüzit baş ağrısının tanısında çoğu hastanın kan tahlilleri normal değerlerde olabiliyor, kafa röntgeninde de belirtilere rastlanmayabiliyor. Sinüzit tanısında en hassas tetkik tomografi sayılıyor.
TEDAVİ: Doğru antibiyotik tedavisiyle iyileşme gerçekleşiyor.
9. TEMPORAL ARTERİT
BELİRTİLER: Şakak bölgesindeki temporal arterlerin iltihabı sonucu ortaya çıkan ve daha çok yaşlılarda görülen, romatizmal bir ağrı tipi. Tanısı erken konulmadığında körlüğe neden olabiliyor. Ağrı tek taraflı ve şakaktan başlıyorsa, şakak bölgesi hassassa, hastanın romatizma ağrısı varsa, kan tetkiklerinde sedimasyon ve SRP değerleri de yüksekse bu tip ağrıdan şüpheleniliyor.
TEDAVİ: Hastalığın tanısı için biyopsi yapılıyor ve kortizon tedavisine başlanıyor.
10. MENENJİT BAŞ AĞRILARI
BELİRTİLER: Yakın zamanda ateşli hastalık geçirmiş, antibiyotik tedavisinden sonuç alamamış, ağrı kesicilere yanıt vermeyen kişilerde, ensede sertlik hissediliyorsa, sürekli devam eden baş ağrısı, şuur bulanıklığı, bulantı, uyku hali ve kusma varsa, boynu sağa sola döndürmede zorlanılıyorsa menenjite bağlı baş ağrısından şüpheleniliyor. Ağır grip, ağır bakteriyel enfeksiyon ya da kronik tüberkülozlu hastalarda da görülebiliyor.
TEDAVİ: Tanısı zor bir hastalık ve erken tanı konulmadığında ölüme dahi sebep olabiliyor. Beyin görüntüleme, tomografi, MR ve belden sıvı örneği alınarak tanı
konuluyor. Laboratuvar neticesini beklemeden antibiyotik tedavisine başlanıyor.
MENSTRÜEL MİGREN
Bu migrenin diğer migren baş ağrılarından farkı yok, sadece bazı kadınlarda menstrüel yani adet döneminde görülüyor. Adet öncesinde gelen ağrı, 4 ya da 5 gün sürebiliyor. Adet döneminde zaten gergin olunduğu için bu ağrılar yaşamı olumsuz etkiliyor. Bu ağrı için koruyucu tedavilerle birlikte hormon düzenleyici tedavi de uygulanıyor.
3 ÖNERİ İLE BAŞ AĞRILARINI ENGELLEYİN!
• Düzenli uyuyun.
• Stresten uzak durun.
• Sağlıklı beslenin.
